تقدیم به امام مجتبی (ع)

باسمه تعالی

تقدیم به امام مجتبی(ع)

1. با فرا رسیدن پنج شنبه پانزدهم رمضان امسال، در آستانه یکهزارو چهارصدو سی و چهارمین سالگرد ولادت کریم اهل بیت، حضرت امام حسن مجتبی(ع) قرار داریم. راوی گوید: «رَأَیتُ النَبِیَّ(ص) وَالحَسَنُ بنُ عَلِیٍّ عَلی عاتِقِهِ و هُو یَقولُ: اَللّهُمَّ اِنِّی اُحِبُّهُ فَاَحِبَّهُ». پیامبر(ص) را دیدم و در حالی که امام حسن(ع) سوار بر گرده مبارکش بود می فرمود: پروردگارا! من فرزندم حسن را دوست دارم، تو نیز او را دوست بدار{صحیح بخاری:حدیث3749، جامع تِرمِذی:حدیث3783}. دیگری گوید: «لَم یَکُن اَحَدٌ اَشبَهَ بِالنَّبِیِّ(ص) مِنَ الحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ(ع)». هیچ کس نبود که از حسن ابن علی (ع)، شبیه ترین مردم به پیامبر اکرم(ص) بوده باشد{همان:3752، جامع ترمذی: حدیث 3776 و 3777}.

2. عَن اَبی هُرَیرَه عَن النبی(ص) اَنَّهُ قال لِحَسَنٍ(ع): «اَللّهُمَّ اِنّی اُحِبُّهُ، فاَحِبَّهُ و اَحِبَّ مَن یُحِبُّهُ». پروردگارا! همانا من فرزندم حسن را دوست دارم، تو نیز او را دوست بدار، و دوست بدار کسی را که به او محبت ورزد{صحیح مسلم: احادیث 6256، 6257، 6258 و 6259}.

3. عَن ابنِ عَبّاس قال: کانَ رَسولُ اللهِ(ص) حامِلَ الحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ علی عاتِقهِ، فقال رَجُلٌ: نِعمَ المَرکَبُ رَکِبتَ یا غُلامُ! و قال النََّبِیُّ(ص): «وَ نِعمَ الرّاکبُ هُوَ». پسر فاطمه(س) بر گرده مبارک پیامبر(ص) سوار بود. مردی از جمع حضّار گفت: پسرکم! چه نیکو مرکبی است که تو بر آن سوار شده ای! اما پیامبر(ص) بلافاصله فرمود: چرا نمی گویی چه نیکو سواره ای است که بر شانه چنین مرکبی راهوار جای خوش کرده است{جامع ترمذی: حدیث3748}.

4. قالت عایشهُ: خَرَجَ النبیّ(ص) غداهً و عَلَیهِ مِرطٌ مُرَحَّلٌ مِن شَعَرٍ اَسوَدَ، فَجاءَ الحسنُ ابنُ علیٍّ فَاَدخَلَهُ، ثُمَّ جاءَ الحسینُ فَدَخَلَ مَعَهُ، ثُمَّ جاءَت فاطمهُ فَاَدخَلَها، ثُمَّ جاءَ عَلِیٌّ فَاَدخَلَهُ، ثُمَّ قال: «... إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا»(احزاب:33).صبحدم روزی پیامبر اکرم(ص) از خانه بیرون شد ... فرزندش حسن به نزد او آمد، پیامبر او را به آمدن در داخل کساء هدایت کرد، سپس حسین(ع) رسید، او نیز همراه برادر وارد کساء شد. اندکی بعد مادرشان فاطمه سر رسید، پیامبر او را نیز در کنار فرزندانش جای داد. سرانجام علی (ع) به جمعشان پیوست، پیامبر(ص) او را نیز به آنان ملحق فرمود. آنگاه رسول مکرم این کلام الهی را قرائت کرد : همانا خدا اراده کرده است پلیدی را از شما خاندان دور سازد و چنانکه باید شما را پاک و پاکیزه گرداند{صحیح مسلم، حدیث 62621}.

5. عَن اَبی سعیدٍ الخُدرِیِّ قال: قال رسولُ الله(ص) :«اَلحَسَنُ و اَلحُسَینُ سَیِّدا شَبابِ اهل الجَنَّهِ»{جامع ترمذی،حدیث 3768}.قالَ عبدُالله ابنِ عُمَرَ: سَمِعتُ رسولَ الله(ص) یَقولُ: «اِنَّ الحسنَ و الحسینَ هُما ریحانتایَ مِنَ الدنیا» راوی گوید: از پیامبر(ص) شنیدم که می فرمود: همانا شاخه های گل و ثمره زندگیم از دنیا عبارتند از دو فرزند علی و فاطمه سلام الله علیهما {همان،حدیث3770}، دیگری گوید: نَزَلَت هذِهِ الآیهُ علی النبیِّ(ص) «... إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا» فی بَیتِ اُمِّ سَلَمَه فَدَعا النبیُّ(ص) فاطمهَ و حَسَناً و حُسَیناً فَجَلَّلَهُم بِکَساءٍ و عَلِیٌّ خَلفَ ظَهرِهِ فَجَلَّلَهُ بِکَساءٍ ثُمَّ قال: «اَللّهُمَّ هولاءِ اهلُ بیتی فَاَذهِب عَنهُم الرِّجسَ و طَهِّرهُم تَطهیرا». قالت اُمُّ سَلَمه: وَ اَنا مَعَهُم یا رسول الله؟ قال: «اَنتِ عَلی مکانِکِ و انتِ الیَّ خَیرٌ» راوی گوید آیه مبارکه تطهیر در منزل ام سلمه بر پیامبر(ص) نازل شد. نبی مکرم(ص) فاطمه و دو فرزندش حسن و حسین را فرا خواند و آنان را با عبای مبارکش پوشاند و در حالی که علی(ع) پشت سر پیامبر(ص) در داخل کساء  جای گرفته بود پیامبر عرضه داشت: پروردگارا !  اینان خاندان من هستند.پلیدی و ناپاکی را از آنان دور گردان و طهارت و پاکی را روزیشان بفرما. ام سلمه گفت: آیا من هم در زمره این جمعیتم؟ پیامبر فرمود: تو در جایگاه شایسته ای قرار داری و در نزد من مقام بلندی داری، اما از این جمع محسوب نمی شوی{جامع ترمذی،حدیث3788}.

6. مقصود از ذکر احادیث آن است که امام حسن مجتبی(ع) از جمله «اصحاب کساءِ» است که آیه شریفه «تطهیر» در شأن آنان نازل گردید، یعنی آن حضرت، جزء جمعیت معدود و کوچکی است که معصوم اند و دور نگه داشته شده از گناه و لغزش و اشتباه.

7. علاوه بر جمع فراوانی از اصحاب رسول الله، «عَن جابِر ابن عبدالله قال: رَأَیتُ رسولَ اللهِ(ص) فی حَجَّتِهِ یومَ عَرَفَه وَ هُوَ عَلی ناقَتهِ القَصواءِ یَخطَبُ فَسَمِعتُهُ یَقولُ: یا اَیُّها الناسُ! اِنّی قَد تَرکتُ فیکُم ما اِن اَخَذتُم بِهِ لَن تَضِلُّوا: کتابَ اللهِ وَ عِترَتی اهلَ بیتی» جابر گوید پیامبر (ص) را روز عرفه در ایام حج و در حال سخنرانی دیدم که سوار بر مرکبش موسوم به «قَصواء» بوده است. من می شنیده ام که فرمود: ای مردم! من میان شما سرمایه هایی را به امانت گذاشته ام که اگر به آنها تمسک بجویید هرگز گمراه نمی شوید. آن سرمایه ها عبارتند از قرآن کتاب خداوند و خاندان من که اهل بیت من است{جامع تِرمذی،حدیث3786}. همچنین، «عن زَیدِ بنِ اَرقَم قال: قالَ رسولُ الله: اِنّی تارِکٌ فیکم ما اِن تَمَسَّکتُم بِهِ لَن تَضِلّوا بَعدی، اَحَدُهُما اَعظَمُ مِنَ الآخِرِ: کتابُ اللهِ حَبلٌ مَمدودٌ مِن السَّماءِ اِلَی الارضِ، و عِترَتی اَهلُ بَیتی، و لَن یَتَفَرَّقا حَتّی یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ فَانظُرُوا کَیفَ تَخلُفُونی فیهِما» .در روایت دیگر پیامبر(ص) فرمود: همانا من دو میراثگرانبها در میان شما به ودیعت نهاده ام چنانچه به آن دو چنگ بیندازید هرگز به گمراهی گرفتار نخواهید شد، یکی از آن دو بزرگتر از دیگری است. قرآن کتاب خداوند که به مثابه ریسمانی محکم و حلقه اتصال از آسمان به زمین است و عترت من که دودمان و اهل بیت من هستند. این دو ودیعه هرگز از هم جدا نمی شوند تا آنگاه که در حوض کوثر بر من وارد شوند. پس بنگرید و مراقب باشید که چه برخورد و تعاملی با این دو امانت الهی خواهید داشت{همان،3788}.

8. نظر به صراحت در دو روایت بالا، امام حسن(ع) از جمله ی عترت و سُلاله پاک رسول خدا است که پیوند و وابستگیشان به کتاب خدا ناگسستنی است یعنی نه در دنیا از یکدیگر انفکاک می پذیرند و نه در آخرت از یکدیگر جدا می شوند. از این رو است که به برکت برخوردار بودن از مقام عصمت و طهارت، سُنّت و سیره آنان به مانند آیات قرآن، مصون از هرگونه خطا و اشتباه بوده، راهنمای عمل و آئین نامه زندگی در دنیا می باشند و شخصیت و جایگاهشان، سنگ ترازو، میزان و معیار برای «راستی آزمایی» عملکرد ما مسلمانان است در آخرت.

9. عَن اِبنِ عباس قال: قال رسول اللهِ(ص): «اَحِبُّوا اللهَ لِما یَغذُوکم مِن نِعَمِه، وَ اَحِبُّونی بِحُبِّ الله، و اَحِبُّوا اَهلَ بَیتی بِحُبّی».خدا را به خاطر نعمت هایی که شما را از آن برخوردار می نماید دوست بدارید، من را به خاطر عشق ورزیدن به خداوند محبت نمایید و خاندان مرا به خاطر ابراز محبت به من محبت بورزید{همان،3789}. و در روایت دیگر آمده است: قال ابوبکر: «اُرقُبُوا محمداً(ص) فی اهلِ بَیتِه» از جناب ابوبکر نقل است که می گفت: جایگاه و منزلت پیامبر اکرم(ص) را باحفظ مقام و موقعیت خاندان پاکش صیانت نمایید{صحیح بخاری، حدیث3751 و 3713}.

10. مضمون روایات معلوم است. یعنی ضرورت و وجوب حُبّ و مَوَدّت و ولایت داشتن نسبت به خاندان عصمت و طهارت متفق القول نزد همه مسلمانان است از شیعه و سنی. احادیث در این باب افزون از آن است که به شمارش درآید. چنین است که سعدی علیه الرحمه می سراید:

    «خدایا  بحق  بنی  فاطمه                       که  بر قولم ایمان کنم خاتمه

    اگر دعوتم رد کنی ورقبول                  من ودست و دامان آن رسول».

    (کلیات سعدی، مقدمه بوستان، ص 204)

    و به مناسبت دیگر می سراید:

    «سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی           عشق محمّد بس است و آل محمّد»

    (همان مرجع، مواعظ، صص 714-715)

    امام حسن مجتبی(ع) از فرزندان فاطمه و علی (ع) و از جمله نیکان آل محمد (ص)  است که شفاعتشان در آخرت، نجات بخش است و مسرّت آور.

11. راوی گوید: «رَأَیتُ رسولَ الله (ص) عَلَی المِنبَرِ و الحَسَنُ بنُ عَلِیٍّ اِلی جَنبِهِ و هوَ یُقبِلُ علی النّاسِ مَرَّهً و عَلیهِ اُخری وَ یَقُولُ : اِنَّ ابنی هَذا السَیِّدُ و لَعَلَّ الله اَن یُصلِحَ بِهِ بَینَ فِئَتَینِ عَظیمَتَینِ مِنَ المُسلِمینَ» پیامبر(ص) را در حالی که امام حسن را در کنارش جای داده بود بر بالای منبر نظاره می کردم. پیامبر همزمان هم به مردم نگاه می کرد هم فرزندش حسن را از نظر دور نمی داشت در حین سخن می فرمود: همانا فرزندم حسن سید و سروری است بزرگ و امید آن است که خداوند به برکت وجود ایشان میان دو گروه بزرگ از مسلمانان صلح و آشتی برقرار نماید{صحیح بخاری،حدیث 2704، 3629، 3746،7109،جامع ترمذی،حدیث3773}.

12. مقصود آنکه، امام مجتبی (ع) نه آنکه همچون برادرش سرور و جوانان اهل بهشت است، بلکه در دنیا سیاستمداری اصلح و با درایت است که رسول اکرم(ص) با پیش بینی اوضاع آینده جهان اسلام، مقام و جایگاه فرزندش را می ستاید و از اینکه چنین نواده ای، منشأ خیر و برکت برای امت اسلام خواهد شد بر خود می بالد و مسلمانان و بلکه جهانیان را به دارا شدن چنین اُسوه حسنه ای نوید و بشارت می دهد. اما حسب نقل تاریخ، آنگونه که شایسته و سزاوار بود از اقدام خیرخواهانه حضرتش تجلیل نشده است. نه در گذشته و آنگاه که ناچار به تن دادن صلح با معاویه شد و نه اکنون و در دوران معاصر که سیاست و کارگزاری از معنای اصلی و بنیادیش فاصله گرفته و می گیرد. امید آنکه در آینده، سیاست و تدبیر و درایت آن امام هُمام، متناسب با اوضاع و احوال ایّام و دگرگونی های روزگار، سرمشق و الگوی اصحاب قدرت و کشورداری قرار گیرد.

     

     

    *عضو و دبیر هیأت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین مجلس

    رمضان المبارک 1436