لذّت تحقیق

"قانون اساسی برای همه"

لذّت تحقیق

*قربانعلی مهری مَتانکلایی

1. «اعرابی شتری گم کرده بود. بانگ می زد: هر که شتر مرا به من آرد، او را دو شتر به مژده دهم!! به وی گفتند:این چه کار است؟ گفت: شما لذّتِ «یافتن» در نیافته اید، پس معذورید». عشق به تحقیق از همین لذّتِ «یافتن» پدید می آید. عامل اصلی پیدایی میراث فکری بشر نیز همین تحقیق است. پژوهشگر، راهی دور و دراز و ناهموار در پیش دارد و سپردن این راه همّتی خستگی ناپذیر می خواهد. لذّت تحقیق است که همّت او را نیرو می بخشد و چراغ توفیق فرا راهش می دارد.

2. نخستین فایده پژوهش و تحقیق در نخلستان بزرگ هستی باید بگونه ای باشد تا گم شده آدمی را به انسان جستجوگر بنمایاند. گفته اند: «جوینده، یابنده است». عارف رومی، چه زیبا به تصویر می کشد حال و روزگار انسان جستجوگر را آنجا که می سراید:

«شنیدم کاشتری گم شد ز کردی در بیابانی                  بسی اشتر بجُست از هر سوی کرد بیابانی

چو اشتر را ندید از غم بخفت اندر کنار ره                    دلش از حسرت اشتر میان صد پریشانی

در آخر چون درآمد شب بجَست از خواب و دل پرغم           برآمد گوی مه تابان ز روی چرخ چوگانی

به  نور  مه  بدید  اشتر  میان  راه  استاده              ز  شادی آمدش گریه  به  سان  ابر  نیسانی

رخ اندر ماه روشن کرد و گفتا چون دهم شرحت              که هم خوبی و نیکویی و هم زیبا و تابانی

خداوندا در این منزل برافروز از کرم نوری              که تا گم کرده خود را بیابد عقل انسانی»

...

«کلیّات دیوان شمس تبریزی، جلد دوم، غزل 1179».

3-ماه و خورشید و ستاره، چراغ هایی است فراروی جانداران تا راه گم نکنند.آیا فطرت نیکوی تعبیه شده در وجود آدمی، «مِصباحُ المُنیری» نیست تا ما را از افتادن در ورطه گمراهی باز دارد؟ و آنگاه که خود را یافت، به مانند آن  حکیم یونانی، فریاد برآورد: «یافتم! یافتم!». اگر پرسند: که را یافتی؟! آواز دهد: «خود را یافتم! گمشده وجود خود را پیدا کردم!». یافتن چنین گمشده ای، گوارای وجود یابنده اش باد. آیا دوست نداری تو مصداق چنین آدم خوش شانسی باشی؟

*دبیر هیأت برررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین مجلس