"قانون اساسی برای همه"
تقدیم به حوزه‌های علمیه «سوادكوه، سوادكوه شمالي، قائمشهر، سيمرغ و جويبار» (1)
*قربانعلی مهری مَتانکلایی
1- «جریان تشیّع در تبرستان یعنی دریافت صحیح حدیث شریف ثقلین است. کسانی که از حجاز به ایران آمده بودند، به مناطق متعدّد سرمی زدند. نیاکان ما در تبرستان سخنان فرزندان علی (ع) را هم شنیدند، سخنگویانِ قبایل دیگر را هم شنیدند. آنها خوب بررسی کردند که اهل بیت مردم را به خدا دعوت می کنند نه به غیر خدا و داعیۀ امامت دارند و نه داعیۀ ریاست و سلطنت». و پی بردند: «دعوتشان با عمل آمیخته است. بنابراین، نیاکان ما در تبرستان خوب ارزیابی کردند و گفتند اسلامی که ما شنیدیم باید با معارف عقلی هماهنگ باشد. دیدند این همان اسلام راستینی است که انبیاء (ع) وعده دادند و پذیرفتنی است وگرنه تبرستان قابل فتح نبود». چون «هیچ ممکن نبود کسی بتواند با قدرت نظامی بر تبرستان پیروز شود. مردم تبرستان هم سلحشور هم جنگجو هم مدافع هم غیور و غیرتمدار و از آب و خاک دفاع می کردند ولی دربرابر حق تسلیم محض بودند. دیدند اسلام ناب همان است که علی و اولاد او می گویند. بنابراین، این عقل مداران، پیام ناب اسلام را از سخنگویان غدیری شنیدند، پذیرفتند و دل سپردند». {بخشی از پیام آیت الله العظمی عبدالله جوادی آملی به همایش ملّی تشیّع و تبرستان، 14 آبان 1391}
2- حوزه علمیه، نامی است که به مراکز آموزشی و پژوهشی دینی در جهان اسلام و بویژه در میان شیعیان داده می شود. نخستین حوزه علمیه ویژه شیعیان در سدۀ چهارم هجری در نجف اشرف توسط شیخ طوسی (رض) برپا شد. قم از قرن های اولیه اسلامی مرکز شیعیان بود. «فیضیّه» علی رغمآن که از سده های میانه یعنی از قرن ششم هجری با عنوان «مدرسۀ آستانه» فعال بود، اما در عصر صفوی با نام جدیدش تجدید بنا شد. حوزه های علمیه خراسان رضوی با قدمتی افزون بر 1000 ساله و مدارس علمیه در دیگر شهرها و قصبات ایران، ازجمله حوزه های علمیه در سرزمین فرهنگ پرور مازندران، خاصه در «دیار علویانِ» سوادکوه، قائمشهر، سیمرغ و جویبار از مدارس و کانون های شیعی است که در نهضت علمی و تحولات سیاسی/اجتماعی امامیه نقش عظیمی ایفا کرده اند. این نوشتار، از میان حجم کثیر مدارس دینی قلمرو وسیع انتخابیه «قائمشهر، سوادکوه، سیمرغ و جویبار»، اکنون مصادیقی از مجموع آن مراکز را مورد گفتگو قرار می دهد. امید آنکه با بررسی های جامع تر، توفیق یار گردد تا توصیف و تعریف دیگر مراکز علوم دینی مستقر در این منطقه وسیع به قلم و نگارش درآید. انشاءالله
3- مدارس ديني قائمشهر، بویژه حوزه علمیه امام صادق(ع) «كوتِنا»، با دارا بودن چهار دهه فعالیت، هم اکنون در تمام مقاطع تحصیلی و در هردو مقطع سطح از پایه یکم تا پایه دهم و دروس خارج به تعلیم و تربیت طلّاب علوم دینی مشغول است. تاکنون قریب به2000 طلبه پس از گذراندن مقاطع تحصیلی با عزيمت به دیگر حوزه های علميه قم، مشهد، تهران و استقرار در مؤسسات عالي علمي و آموزشي، قواي سه‌گانه از اجرائي، قانونگذاري، قضائي و ديگر نهادها و ارگان‌هاي كشوري و لشگري، منشأ اثر فراوان بوده و هم اکنون نیز افزون بر 200 طلبه با اشتغال به تحصیل در سطوح مختلف و فراگیری علوم و معارف اسلامی در مکتب فقه جعفری (ع) روزگار می گذرانند.
4-همزاد بودن و همراهی حوزه ی علمیه امام صادق (ع) با نهضت و نظام مقدس جمهوری اسلامی از امتیازات والای این مرکز بزرگ پژوهش و تحقیق است به گونه ای که به نسبت جمعیت کوچک و در مقایسه با مراکز بزرگ حوزوی کشور، علاوه بر، ده ها جانباز با تقدیم افزون بر50 شهید طلبه و روحانی، بالاترین تعداد شهداء را نثار جمهوری اسلامی ایران نموده است.
5-از باب ضرورت عقلی و شرعی که سپاس و تقدیر از بانیان خیر در هر کار بزرگ و ماندگار را وظیفه انسان می داند، جا دارد تحمل زحمات طاقت فرسا و تلاش‌های مجدّانه حضرت حجت‌الاسلام و المسلمين حاج آقای سلیمانی را قدر دانست. اگر نمی بود تلاش‌ها و پيگيري‌هاي سخت کوشانه جناب ایشان در اهتمام به احداث ابنیه وتأسیس و راه اندازی حوزه و تولیت و مدیریت شایسته و بایسته بر این مرکز علم و دانش، قطعاً آن بنا، اکنون به بار نمی نشست. «کان سَعْیُهُ مَشْکوراً» «وَجَزاه اللهُ خَیْرَ الجَزاءِ»تلاش های بي‌شائبه‌اش مورد تقدیر است و بهترین پاداش ها از آن او باد.
6-حوزه های علمیه از قدیم الایّام، با تحکیم مبانی اخلاق و ترویج عدالت، مروّت، جوانمردی، فتوّت و با دارا بودن کرسی های والا و معتمد آزاد اندیشی، مَجرای مطمئنّی بوده و هستند برای شایسته شناسی و شایسته سالاری. قاطبه مردم در هر شهر و دیار با اعتماد به در و دیوار چنان مراکزی، رهنمود های ساکنان کوی علم و عمل را بدون هر گونه اضطراب و تشویش به گوش جان می شنیدندوبه آن عمل می کردند، چه آنکه باور داشته و دارند، «. . . فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُواْ. . . » {توبه:108}
7-امروز که نظام جمهوری اسلامی ایران، تحکیم و ترويج علوم ومعارف حاصل از دو ثقل بزرگ الهی و ميراث رسول عربي، يعني قرآن مجيد و عترت(ع) را وجهه‌ي همّت خود نموده، قطعاً مسئولیت ناشی از حضور کارآمد و بهنگام حوزه ها در عرصه های اجتماعی و سیاسی، بیش از دیگر کانون ها، بر دوش حوزه‌ها و مقیمان حجره ها سنگینی می کند. کانون هایی که هم عهده دار تنزیه کردن دامن قدرتند از افتادن در دام فساد، هم عهده دار هدایت ثروتند در سوق دادن به سوی تولید کار و سرمایه.
8-در علوم ومعارف الهی و اسلامی ثابت است علاوه بر دو عنصر «علم و حیات»، خصیصه نیکوی«قدرت»، نیز از صفات ذات الهی است. آیا سزاوار است عبارت نارسای «قدرت، منشأ فساد است» کماکان لقلقه ی زبان این و آن باشد؟! مگر خداوندِ دارای قدرت لایزال، منشأ صدور و افاضه ی آن به انسان و جهان نیست؟ آیا العیاذُ بالله، وجودِ قدرت در ذات الهی منشأ فساد است؟ حاشا و کَلّا!!
9-آیا از خود پرسیده ایم چرا قدرت در ذات حق تبارک و تعالی منشأ فساد نیست؟ چون خداوند علاوه بر دارا بودن وصف «قدرت»، دارای «حکمت» است. از این رو، از ذات او اینگونه تعریف می‌شود «هوَ القادرُ الحکیمُ». و در قرآن آمده است: « هو العَزیزُ الحَکیم»{لقمان: 27}خواهید پرسید : حکمت چیست؟ و حکیم چه کسی است؟ حکمت آن است که وجودش، مانع از ارتکاب هر فعل ناروا شود. بنابراین، حکیم به کسی اطلاق می شود که در حد وُسعِ و توان، میزانی از این خصیصه خدادادی را از قوّه به فعل آوَرَد و در احوال اربعه یعنی: « اندیشه، گفتار، کردار و رفتار» به مَنَصِّه ی بروز و ظهور برساند. از این رو است که خداونددر توصیف شخصیتِ جناب لقمان می فرماید: «. . . وَلَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ. . . »{لقمان:12} و قطعاً باید به گونه ای شد تا عبارت زیبای « تَخَلَّقُوا باَخلاقِ اللهِ» یا « تَخَلَّقُوابِاَخلاقِ رَسُولِ اللهِ» را در حد وُسع وتوان در خود متبلور سازیم. قدرت و توانایی از جمله اوصاف ذات الهی است که از آن خوان گستردة نعمت، فراوان در فراوان در شخصیت رسول اکرم اسلام(ص) تجسّم و تَعیّن یافته است.
10-پیامبر(ص) آموزگارِ «حکمت» است. آیا خصیصه قدرت در وجود نازنین انبیاء الهی، اَئمّه طاهرین عَلَیهم سَلامُ اللّه و مصلحان نیک سرشت اجتماعی باعث فساد گردید؟ چرا ما در حد توان خود نتوانیم «قدرت حکیمانه» را در خود تجلّی دهیم؟ خصایصي مانند «حیات، دانائی، توانائی و حكمت» از اوصاف ذات الهی است که بشر باید بتواند با تهذیب نفس و تعدیل آن از افراط و تفریط، خود و عرصة اجتماع را به بهره مند شدن از هر یک از آنها، تمرین دهد و تشویق نماید.
11-غنا و ثروت نیز، مانند حیات، علم، قدرت و حکمت از صفات الهی است. او غنیُّ بِالذّات است و ما فقیر بِالذّات. آیا از خود پرسیده ایم چرا وجود ثروت و مِکْنَت در ذات الهی و راهروان صِدّیق مسیر خداوندی باعث انحراف و اعوجاج نمی گردد؟ پاسخ همان است که در باب قدرت داده شد. وجود عنصر حکمت و عدالت در شخص يا ذات صاحب ثروت و مِكْنَت، مانع از هرگونه سفاهت وستمگری خواهد بود.
12-انسان حکیم و مَآل اندیش، هم می تواند کانون به وجود آمده و متراکم قدرت را در وجود خویش و محیط پیرامونی خود تقدیس کند و هم می تواند چشمه جوشان ثروت و دارایی را مهار کند و کنترل نماید مشروط به آن که اندکی خود را در وادی حکمت و عدالت بپروراند و الّا چرخ قدرت و ثروت به گونه‌ای خواهد گشت که با چرخیدن در دست این و آن، امروزه از آن به باندهای کثیف قدرت و کانون‌های ناروای ثروت تعبیر می آورند. بديهي است تا ما نخواهیم هیچ تغییری در رفتار های اجتماع به وقوع نخواهد پيوست.
13-حوزه های مقدسّه علمیه، به خاطر محشور بودن با قرآن پیامبر (ص) و فقه آل الله -علیهم سلام الله- و دَمْ خور بودن با مضامین حکمت و معرفت در هر دو شاخه نظری و عملی و مأنوس بودن با ناب ترین و خالص ترین عُصاره حکمت که عبارت است از: «مَعرِفَةُ النَفْسِ وَ تَهذیب آن»، بنابراین، انتظار جامعه آن است تا آنچه به عنوان نتیجه از خروجی حوزه ها به هوا متصاعد می شود عطرآگین باشد و روح نواز. همچنین است انتظار از مساجد و محافل دینی، پایگاه های اقامه فریضه نماز های جمعه و جماعات و مراکز عقیدتی و اخلاقی مستقرّ در دستگاه های حاكميّت از کشوری و لشکری که تحت هدایت ها و وعظ و تبلیغ های طلّاب و روحانیون معزّز و مکرّم اداره می شوند بِشَرحٍ اَیضَاً.
14-راقم این سطور، خود در آغازین سال های دهه پنجاه، ایّامی، ریزه خوار همین خوان نعمت در «مدرسه محمّدیه» قائم شهر بود که تحت زعامت عالم ربّانی و خَلیق صَمَدانی، مرحوم مغفور حضرت حجت الاسلام و المسلمین آشیخ محمد طاهر محمدی-طاب ثَراه- اداره می شد. در عالم زودگذر برزخ و در سرای جاوید قیامت، روحش همنشین پاکان و نیکان باد. آمین.این حوزه مقدسه، در مرکز شهر و در مجاورت مسجد جامع مستقر است و هم اکنون تحت زعامت حضرت آقای دارائی-سَلَّمَهُ الله تعالی- اداره می شود و علاوه بر تعلیم و آموزش طلّاب جوان، پاسخگوی شرعی مراجعان در شهر و دیار می باشد. بدیهی است دیگر مراکز حوزوی از آقایان و بانوان، علاوه بر «قائم شهر»، در «سوادکوه، جویبار، کیاکلا و سوادکوه شمالی» به پرورش علاقمندان به علوم و معارف اسلامی و قرآنی اشتغال به کار دارند. اجتناب از اطاله کلام مانع از پرداختن به همه آن مراکز گردید. فقط باید گفت: « این سخن بگذار تا وقتی دیگر».
15-مقصود از اطاله کلام، آن است که نوع حکومت در ایرانِ امروز عبارت است از «جمهوری اسلامی». «جمهوری» ناظر به شکل حکومت است و «اسلامی» مربوط به محتوای آن. «اداره امور کشور با اتّکاء به آرای عمومي»، تجلّی بخش «جمهوریت نظام» و اِبتنای کلیه قوانین و مقررات بر اساس موازین اسلامی و پایه های ایمانی، نماد عینی و خارجی «اسلامیت نظام» است. از این رو است که ذیل اصل 177 قانون اساسی، آنگاه که امکان تجدیدنظر و بازنگری را مورد گفتگو قرار می دهد با صراحت هر چه تمامتر تأکید می ورزد: «. . . محتوای اصول مربوط به اسلامی بودن نظام و ابتنای کلیه قوانین و مقررات بر اساس موازین اسلامی و پایه های ایمانی و اهداف جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بودن حکومت و ولایت امر و امامت امّت و نیز اداره امور کشور با اتکاء به آراء عمومی و دین و مذهب رسمی ایران تغییر ناپذیر است.»
16-بنابراین،«جمهوریت و اسلامیت»، دو رکن در هم تنیده اند به گونه ای که تأیید یکی بدون دیگری، از مقوله تصوّر بلاتصدیق است. آراء عموم مردم، امری تشریفاتی و زینتی نیست به گونه ای که به گمان برخي، امام (ره) از سر ناچاری مجبور به تمکین از آن در رفراندوم يا همه‌پرسي فروردين ماه سال 58 شده باشد. اینان از خود نپرسیده اند اگر این گونه بود که خود می پندارند چرا امام (ره) در سال 68 که بازنگری قانون اساسی با تعیین سر فصل ها از جانب ایشان و با صدور فرمان از ناحیه ایشان انجام می پذیرفت، بازخوانی جایگاه «رأی مردم» را در ساختار نظام سیاسی حاکم بر ایران مورد گوشزد قرار نداده بود؟ شرق و غرب عالم می دانندتا نام مقدس جمهوری اسلامی ایران بر بام ایران و بر بلندای جهان طنین انداز است - که چنین خواهد بود- انشاءالله، رکن رکین جمهوریت در کنار اسلامیت، گوشنواز خواهد بود و جان فزا. بنابراین، التزام به یکی بدون انقیاد به دیگری، راه به جایی نخواهد برد. هر دو رکن رکین قانون اساسی که تنها «قانون معیار» و منشور و میثاق مشترک حاکمیت است با مردم، باید به نحو یکسان پاسداری، مراقبت، حفاظت و صیانت شوند تا با میدان داری های نا اهلان مورد خدشه قرار نگیرند.
17- انتخابات، مجموعه عملیاتی است که در جهت گزینش فرمانروایان یاتعیین ناظران برای مهار کردن قدرت، تدبیر شده است و ابزاری است که به وسیله آن می توان،اراده شهروندان را در شکل گیری نهاد های سیاسی و تعیین متصدیان امور اجرائی مداخله داد. اسلام، خود بنیانگذار نخستین سنگ بنای انتخابات به معنای عام کلمه می باشد.
18-در جمهوری اسلامی ایران، انتخابات هر از گاه به حسب مورد و به صورت ادواری صورت می پذیرد. انتخابات مجلس خبرگان رهبري، انتخاب رهبر از طریق مجلس خبرگان، انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، انتخابات مجلس شورای اسلامی. جمعه، 7 اسفند 1394، یکی برای «دهمین» بار و دیگری برای «پنجمین» بار، و حسب مورد به منظور تعیین قانون‌گذاران، ناظران و چگونگی نظارت بر حُسن اجراي قانون و عملکرد کارگزاران به انجام خواهد رسید.
19-در نظام های دموکراتیک، مردم سالاری فرع بر شایسته سالاری است و شایسته سالاری تحقق نمی‌یابد مگر آنگاه که ملکه شایسته پروری و شایسته شناسی نهادینه شود. در جمهوري اسلامي ايران، همگان در برپایی این هماورد ملّی و کارزار انتخاباتی که اغلب هر چهارسال یکبار برای مشارکت جستن فعال مردم در تعیین سرنوشت اجتماعی خویش رقم می زنند مسئولند، امّا حوزه های مقدسةعلمیه، طلّاب، روحانیون و مدرّسان در سازماندهي و هدايت این میدان رقابت، آنگاه که قرار باشد مردم سالاری با عنصر و چاشنی دینی و مذهبی ذائقه مردم را شیرین و گرایش و علاقمندی شان را به اسلام و قرآن دو چندان سازد مسئول‌ترند.
20- همگان، در آستانه انتخابات جمعه7 اسفند 1394 قرار داريم. با قطع نظر از انتخابات مجلس خبرگان رهبري كه حوزه فعاليت «فقاهت و اجتهاد» است، دهمين دوره‌ي انتخابات قوه مقننه كه تضمين‌كننده تداوم فعاليت «مجلس» بعنوان «خانه مردم» و «عصاره‌ي فضائل ملت» مي‌باشد، بايد به گونه‌اي رقم خورَد كه تصاحب كرسي‌هاي نمايندگي، بهانه‌اي نشود تا «ثروت» با خرج شدن در غير جاي خود، پديده‌ي نارواي «پول شوئي» را تداعي كند يا «قدرت»، فساد آور بودن خود را دوباره در يادها زنده سازد. حوزه‌هاي علميه و اَئِمّه محترم جمعه و جماعات و اصحاب وعظ و خطابه در منبر و محراب، با دارا بودن وجاهت و برخوردار بودن از تريبون آزاد و قرار داشتن در موقعيت «مَلجأ» و پناهگاه معتمد و مطمئن آحاد شهروندان، مي‌توانند با «استنطاق» و حتي با «استيضاح» و كسب توضيح از داوطلبان در هر حوزه‌ي انتخابيه و شنيدن حرف‌ها و ديدن طرح‌ها و برنامه‌ها، نه تنها دامن «قدرت» و اعتبار «ثروت» را از افتادن در ورطه‌ي فساد و تباهي باز بدارند، بلکه داوطلبان مدّعي خدمت را به «جلب اعتماد عموم و تصاحب آراء مردم» از طريق مشروع و قانون‌مند و در چهارچوب اخلاق و معرفت، مورد هدايت و حمايت‌هاي معنوي خود قرار دهند.
21-نظر به مراتب فوق، از متصدیان عالی مقام حوزه های علمیّه و از روحانیون عظام و اَئمّه کرام جمعه و جماعات انتظار است موجباتی فراهم نمایند تا با رعایت جمیع جهات و در قالب انتشار یک فراخوان ، وبه شیوۀ پسندیدۀ نیاکان، آنگونه که در پیام رسای «آیت الله العظمی جوادی آملی» آمده است داوطلبان حضور در عرصه انتخابات را به مراکز استقرار خویش دعوت و به سهم خود با عمل به قاعدة زیبای «استماع اقوال متفاوت و اِتّباع اَحسَن و انتخاب اَصلح»، بسترهای تحقیق و تفحّص را برای شهروندان آرام و با صفا هموار سازند. تا همگان بتوانند با تحمّل هزینه های حداقلی، امر مقدّس انتخابات را در یک میدان رقابت آزاد و سالم، این بار بهتر از گذشته از سر بگذرانند.
22-اهتمام بهنگام، خيرخواهانه و مسئولانه‌ي طلّاب جوان و دانش‌پژوهان گران‌سنگ حوزه‌ي انتخابيه‌ي بزرگ «سوادكوه، سوادكوه شمالي، قائمشهر، سيمرغ و جويبار» كه مقيمان حوزه‌ي مقدّسه‌ي علميه‌ي قم‌اند را ارج مي‌نهم كه زحمت ديدار با اينجانب را بر خود هموار نمودند. اميد آنكه چنين نشست و برخاستها، خاصّه با حضور جمع طلاب و دانش‌پژوهان از همين حوزه انتخابيه كه مقيم بارگاه قدس رضوي(ع)اند بتواند به سهم خود با تنوير افكار عمومي، راه آسان و سريع شناخت و انتخاب را براي شهروندان بانشاط حوزه‌هاي بزرگ انتخابيه‌شان با تحمّل كمترين هزينه ممكن، پيش‌رويشان بگشايد. بمَنِّهِ و كَرَمِهِ. آمين.
*« دبیر هیأت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین مجلس»
جمعه 29/ 08/ 94
#نظرات خوانندگان
ارسال نظر جدید