سي‌امين محفل اُنس با قرآن مجيد
"قانون اساسی برای همه"
سي‌امين محفل اُنس با قرآن مجيد
*قربانعلی مهری مَتانکلایی
1- جمعه 11 دي‌ماه 1394، سي‌امين محفل انس با قرآن مجيد در مؤسسه اسوه حسنه برگزار شد. «آيت‌الله دكتر محمدحسين مختاري مازندراني» از پژوهشگران و نويسندگان مبرّز حوزه و دانشگاه و از «نامزدهاي پنجمين دوره‌ي انتخابات مجلس خبرگان رهبري» از استان فرهنگ دوست و ولايت‌مدار مازندران سخنران محترم مؤسسه بود. «چگونگی دستیابی به فهم معنای نهایی آیات قرآن» موضوعي بود كه سخنران انديشمند، پيرامون آن به سخنراني پرداخت.
2- ايشان در بخشي از مطالبشان با استناد به شريفه‌ي قرآني كه مي‌فرمايد: « سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ . . .» يعني: «آيات و نشانه‌هايمان را در گذر زمان هم در جهان اطراف و هم در درون جانشان به آدميان نشان خواهيم داد تا بر همگان روشن شود كه او تبارك و تعالي وجودش حق است و واقعي . . .»[فُصّلت:53]، اظهار داشت همه‌ي پديده‌هاي نظام هستي، آيات و نشانه‌هايي است كه آدمي را به هستي آفرين رهنمون مي‌سازد. و در مقام توضيح، افزود: چنين است كه شيخ محمود شبستري، عارف نامي قرن هفتم در «مثنوي گلشن راز» با به نظم درآوردن آيه شريفه مي‌سرايد:
«به نزد آنكه جانش در تجلّي است همه عالم كتاب حق‌تعالي است».
3- اما در ميان همه‌ي پديده‌هاي جهان هستي، انسان برترين موجودي است كه خداوند آنگاه كه آفرينش او را تكميل كرد در مقام تحسين و دست‌مريزاد گفتن برآمد و فرمود: « . . . فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ» يعني:«پاينده و پر خير و بركت است خدايي كه بهترين آفرينندگان مي‌باشد»[مؤمنون:14].
4- انسان وظيفه دارد درصدد فهم و توصيف «متن هستي» برآيد كه «كتاب آفرينش»ش خوانند. كتابي كه انسان خود، عصاره و خلاصه آن است. چنين است كه خطاب به او مي‌گويند: «جهان را سربه سر در خويش مي‌بين» يا مي‌افزايند: «برو اي خواجه خود را نيك بشناس!» خواهید پرسید چرا چنين است؟ شاید بتوان گفت پيامبر اكرم(ص) در بيان پاسخ به اين پرسش مقدّر است كه مي‌فرمايد: «من عرف نفسه، فقد عرف ربه». از همين رو است كه عارف شبستر خطاب به همنوعان خود مي‌سرايد:
«توئي تو نسخه‌ي نقش الهي بجو از خويش هرچيزي كه خواهي»
5- سخنران محترم، با تمسّك به سروده‌ي منسوب به مولي‌الموحدين امام علي(ع) که خطاب به تك تك ما انسانها می فرماید: «اَتَزعَمُ اَنَّكَ جِرمٌ صَغيرٌ / وَ فيِكَ انطَوَي العالَمُ الاَكبَرُ». یعنی «ای انسان! آیا بر این گمانی که فقط پیکره ای نحیف و ناچیز هستی؟! حال آنکه جهان با همه بزرگی، نظم و زیبایی اش در وجود تو انعکاس یافته است»، در بخشی دیگر از سخنان خود مسئولیت خطیر انسان در شناخت جهان و تعامل سازنده با پدیده های نظام هستی را مورد تأکید قرار داد.
6- نظر به مراتب فوق، همه پدیده های نظام آفرینش، از این حیث که نه لغو و عبث و بلکه با هدف و غایتی آفریده شده اند و هر پدیده دارای معنای مخصوص به خود می باشد، لذا، تمام پدیده های جهان هستی هر یک تشکیل دهنده برگی از اوراق کتاب آفرینش اند. اما اگر قرار باشد در صدد فهم و درك درست از متن نوشته و نانوشته نظام هستی يا همان كتاب آفرينش برآييم، وجود انسان، سهل‌الوصول ترين پديده‌اي است كه خداوند در اختيار هر يك از ما و شما قرار داده است. به گونه‌اي كه بدون نياز به هيچ واسطه‌اي مي‌توانيم در صدد شناخت آن برآئيم و نسبت به خود، دانائي و آگاهي پيدا كنيم كه «معرفة النفس»ش خوانند و در جای خود، بالاترين سرمايه‌هاست.
7- انسان با معرفت يافتن نسبت به خود قادر خواهد شد تا آفريدگارش را و جهان پيرامونش را بشناسد. ارتباطات چهارگانه با خود، با آفريدگار، با همنوعان و با ديگر پديده‌هاي نظام هستي را سامان بخشد. قرآن كريم، متن مكتوب و نوشته شده‌ي الهي است كه حکیم متعال از تركيب حروف و الفاظ به وجودش آورد. خداوند، با فرو فرستادن اين كتاب با عظمت، مردمان اعصار و قرون را مأمور ساخت تا در طيّ روزگاران در صدد قرائت و پي‌بردن به معاني و مضامين بلندش برآیند.
8- به بیان جناب دکتر مختاری: مقصود و مراد از واژه «متن»، نه چنین است که صرفاً صفحه ای مکتوب و ترکیب یافته از حروف و الفاظ باشد، بلکه «متن» عبارت است از هر پدیده معنا دار که فهمیدن آن نیازمند بیان است و تفسیر. بر این اساس، همه نظام آفرینش، چون بر اساس حکمت بالغه الهی لباس هستی بر تن پوشیده اند، در معنای وسیع کلمه از مصادیق متن اند، که به دست ماتن یعنی نویسنده ای حکیم به نگارش درآمده اند.
9- ایشان در مقام توضیح افزودند: «در علوم الهی، رشته ای از دانش تحت عنوان «هرمنوتیک» با عهده دار شدن وظیفه قرائت متن عالم هستی مسئولیت خطیر پاسخگویی به شبهات در این وادی پهناور را بر دوش گرفته است. پژوهشگران دانش هرمنوتیک به پیروی از نظریات فلاسفه کلاسیک، اندیشمندان میانی و دانشمندان معاصر با پرداختن به نزدیک ترین مصادیق به واژه «متن» که عبارتند از کتاب های مقدس دینی، تحقیقات و پژوهش های فراوانی در این عرصه از دانش به عمل آورده اند. البته از میان همه کتاب های دینی و آسمانی، قرآن مجید موقعیت و جایگاه ویژه و مختص به خود را دارد، به گونه ای که هر کس را نرسد تا بدون برخوردار بودن از مقدمات و التزام به رعایت آداب و تشریفات، آنگونه که در منابع معتبر اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است خود را مجاز شمارد تا قدم در این میدان وسیع و وادی لایتناهی گذارد.
10- جناب دكتر مختاري، پيرامون «چگونگي دستيابي به معاني و مضامين والاي كتاب الهي»، مطالب شنيدني فراواني در اختيار جمعيت حاضر قرار داد. رعايت اختصار و اجتناب از اطاله‌ي كلام مانع از آن شد تا با انعکاس همه معارف، اندکی از حق مطلب اداء گردد. اميد آنكه خلاصه‌اي جامع از مطالب مطروحه در نوشتاري جداگانه به سمع و نظر خوانندگان محترم برسد.
*« دبیر هیأت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین مجلس»
يكشنبه 13/ 10/ 94
#نظرات خوانندگان
ارسال نظر جدید