"قانون اساسی برای همه"
فرهنگ گفتگو
*قربانعلی مهری مَتانکلایی
زبان وسيلهي گفتگو است و تفاهم. بايد به بازآفريني، ظرفيت و توان گفتگو فكر كرد. آن را ياد گرفت و به ديگران ياد داد. امروزه گفتگو بين مردم مشكلساز شد. كسي درست به حرف كسي گوش نميدهد. يك نفر يك چيزي مي&z
"قانون اساسی برای همه"
فرهنگ گفتگو
*قربانعلی مهری مَتانکلایی
- زبان وسيلهي گفتگو است و تفاهم. بايد به بازآفريني، ظرفيت و توان گفتگو فكر كرد. آن را ياد گرفت و به ديگران ياد داد. امروزه گفتگو بين مردم مشكلساز شد. كسي درست به حرف كسي گوش نميدهد. يك نفر يك چيزي ميگويد اما چه بسا منظورش آني نيست كه بر زبان ميآورد. شنونده، آن حرف را معنا ميكند حال آنكه معناي حقيقي آن نيست كه گوينده بر زبان آورد. پس در جواب چيزي ميگويد كه جواب آن مطلب نميباشد. ارتباط كلامي بين آدمها پر از سوء تفاهم است.
- گفتگو و ديالوگ از مباحثي است كه ضرورت آن در دنياي امروز براي ايجاد «همبستگي ملّي» و ميهني و برقراري «روابط صلحجويانه» و همزيستي مسالمت آميز در سطح بينالمللي بر كسي پوشيده نيست. ريشهي بسياري از بحرانهاي خانوادگي، قومي، همسايگي، اداري، جناحي و . . .، در سوء تفاهمات و شكست گفتگوي واقعي است. بازخواني گذرا به صفحات مجازي در شبكههاي اجتماعي، قويترين دليل بر وخامت اوضاع و به گِل نشستن فرهنگ زيباي «تبادل انديشهها» است.
- در مورد ديالوگ سخن بسيار گفتهاند و در آغازین سال های قرن بيست و یکم رويكرد آن قوّت و قدرت فراوان يافتهاست. اما سابقهي آن به آغاز تاريخ فلسفه برميگردد. سقراط شيوه محاوره و ديالوگ را براي طرح مباحث فلسفي به كار ميگرفت. امروزه ارتباط بين انسانها و گفتگوي ميان آنها را لايههاي مختلفي پوشانده و تفاهم بين افراد را مشكل كرده است. رويكرد جديد به گفتگو باید براي كنار زدن اين لايهها و به منظور اصلاح نوع برداشت و فهم ديگران باشد تا بلكه نتایج حاصل از گفتگو ها متناسب با واقع درآيد.
- ممكن است بپرسيم مقصودمان از گفتگو چيست؟ گفتگو مهمترين وجه مدنيّت در يك جامعه متمدّن است. گفتگو تنها به معني ردّ و بدل كردن اطلاعات نيست بلكه گفتگوي واقعي شيوهاي است براي جويايي مشتركات و دستيافتن به ريشههاي سوء تفاهمها و پيشداوريهايي كه مانع فهم درست و تفاهم بين انسانها ميشود.
- گفتگو وقتي معنا می یابد كه انسان با انسان ديگر مكالمهي هدفمند انجام دهد. روند گفتگو به مثابۀ مدل فرستنده و گيرنده نيست. من با ديگران در مورد موضوعي صحبت ميكنم و اين ارتباط بايد وحدتي را نشان دهد كه در آن هر كدام ديگري را هويت بخشد و تعيّن و بودن او را به رسميت بشناسد. گفتگو اگر به صورت واقعي جريان پيدا كند اذهان و شعور را با هم مرتبط ميكند و وسيلهاي خواهد شد براي دستيابي به حوزههاي مشترك وجود انساني. حوزههايي مشترك كه وجود دارد و بر اعمال و رفتار ما انسانها تأثيرگذار است.
- پرورش مهارت گفتگو، شناسائي و برطرف كردن موانع گفتگو، پايدار ساختن فرهنگ گفتگو در جامعه، جمعآوري و انتقال تجربيات ملّي، منطقهاي و جهاني به يكديگر و ايجاد ارتباط حضوري و مجازي بين علاقمندان به گفتگوي واقعي ازجمله اهداف و مقاصد عاليهاي است كه با شكل دادن كارگاههاي موسوم به «گفتمان آزاد» و برپايي «كرسيهاي آزادانديشي» ميتوان به تمام يا برخي از آن اهداف و آرمانها دست يافت.
- جمهوري اسلامي ايران كه برآمده از نهضت ملّي و مردمي 22بهمن 57 ميباشد ميتواند براي همگان، خاصّه جوانان اين مرز و بوم الگو شود. «طرح گفتگوي تمدنها» و اتّخاذ مواضع فرهنگي و سياسي متناسب با آن نه تنها اقبال ديگر فرهنگها و توجّه جهاني را نسبت به اسلام و ايران در پي ميآورد بلكه خواهد توانست بر رفتار جوانان اين مرز و بوم نيز تأثير سازندهاي برجاي گذارد.
- طرحي كه به پيشنهاد مصلحي آزادمرد از ايرانزمين در جهان بلندآوازه شد. اما معالاسف مورد پيگيري قرار نگرفت. به پيشنهاد حجتالاسلام سيد محمد خاتمي رئيس جمهور وقت در پنجاه و سومين مجمع عمومي سازمان ملل متحد، سال 2001 ميلادي «سال گفتگوي فرهنگها و تمدنها» نام گرفت. با اين اقدام، نظريهي «جنگ و برخورد تمدّنها» كه ساخته و پرداخته ذهن بيمار ساموئل هانتينگتون، فيلسوف آمريكائي بود ميتوانست طومارش درهم نورديده شود. اما معالاسف چنين نشد. امروزه، شمشير، جاي سخن را گرفت. نگاهي مختصر به جهان پيرامونيمان مؤيّد اين باور است. باید به هوش بود تا این بلیّه، دامن کشور را نگیرد.
- گفتگو و تفاهم، دوستي و مدارا را جايگزين خشونت و دشمني خواهد كرد. احساسات پاك جوانان را به جاي تشكيل باندهاي افراطي و انتقامجويانه، به ايجاد اجتماعات سالم و انجام كارهاي گروهي جوانمردانه رهنمون خواهد كرد. كارهايي فرهنگساز و ماندگار كه هيچگاه به تنهايي قادر به انجام آن نخواهند بود.
- راهاندازي «مؤسسه اسوه حسنه» در شهرستان قائمشهر و دعوت از سخنسرايان انديشمند در حوزه وسيع انتخابيه «سيمرغ كياكلا، جويبار ، سوادكوه، قائمشهر و سوادكوه شمالي» يكي از اهداف آن ترويج، تحكيم و نهادينه كردن «فرهنگ گفتگو» يا «گفتمان آزاد» بود تا بلكه همگان با شنيدن آراء و نظرات گوناگون، امر سترگ و ارزشمند «اتّباع احسن» و «انتخاب اصلح»را در امور ناظر به كارگزاري و كشورداري به آساني به انجام برسانند. اميد آنكه تداوم يابد و به بار نشيند. ملاحظهي يادداشتها و مقالات قبلي كه به قلم راقم اين سطور علاوه بر انعكاس در جرايد و نشريات ملي و محلي با انتشار در پايگاه اطلاع رساني www.ghorbanalimehri.ir در اختيار همگان قرار گرفت قطعاً راهگشا خواهد بود. موفق باشيد.
*« دبیر هیأت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین مجلس»
سهشنبه 25/ 12/ 94
#نظرات خوانندگان
ارسال نظر جدید