در رثاي امام صادق(ع)

"قانون اساسی برای همه"

در رثاي امام صادق(ع)

*قربانعلی مهری مَتانکلایی

1. «ثَرَي» خاك است و زمين، «اَعراق» جمع «عِرْق» رگ است و ريشه، «اَعراقُ الثَّرَي» رگ و ريشه‌هاي زمين و كنايه از درختي تنومند است كه ريشه در خاك دوانيده و شاخ و برگ آن، اطراف و اَكناف عالم را درنورديده باشد. اين عنوان، لقب يكي از دو انبياء الهي، يعني اسماعيل ذبيحُ الله يا ابراهيم خليلُ الرَّحمن عليهما السلام است كه فرزندانشان در جاي‌جاي زمين پخش و پراكنده‌اند. خاندانی پاکیزه که به تعبیر قرآن ، «شجرۀ طیّبه» اند: « . . . أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ»{ابراهیم: 25-24}. از افتخارات امام صادق(ع) همين بس كه منسوب به آن پسر و پدر، دو برگزيده‌ي الهي است.  فرزند به امر غيب و به فرمان پدر به ايثار جان و پدر به آتش نمرود و ديگر مصائب فراوان آزمايش گردیدند. موضع عزّتمندانه امام صادق(ع) در حادثه‌اي كه با آن مواجه مي‌گردد خواندني است و شنیدنی، و اما آن حادثه:
2.  «وَجَّهَ‏ أَبُو جَعْفَرٍ اَلْمَنْصُورُ إِلَى‏ اَلْحَسَنِ بْنِ زَيْدٍ وَ هُوَ وَالِيهِ عَلَى‏ اَلْحَرَمَيْنِ‏» ابو جعفر منصور دوانقي دوم خليفه عباسي، نزد حسن بن زيد كه كارگزار او بود در مكه و مدينه كَس فرستاد كه «أَنْ اَحْرِقْ عَلَى‏ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ دَارَهُ» خانه جعفر بن محمد الصادق(ع) را بر سرش آتش بزن!! «فَأَلْقَى اَلنَّارَ فِي دَارِ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ» او هم آتش در خانه امام(ع) افكند‏ «فَأَخَذَتِ اَلنَّارُ فِي اَلْبَابِ وَ الدِّهْلِيزِ»تا آنجاكه آتش به درِ خانه و راهروها سرايت كرد «فَخَرَجَ‏ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ (ع)‏ يَتَخَطَّى اَلنَّارَ وَ يَمْشِي فِيهَا» امام صادق(ع) درحاليكه بر آتش گام مي‌نهاد و در آن راه مي‌رفت از خانه بيرون آمد «وَ يَقُولُ أَنَا اِبْنُ أَعْرَاقِ اَلثَّرَى، أَنَا اِبْنُ‏ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلِ اَللَّهِ(ع)!»[1] و مي‌فرمود من پسر اَعْراقُ الثَّرَایم، من پسر ابراهيم خليل الله‌اَم!». يعني ما به نامهرباني‌هاي حاصل از جور زمان خو كرده‌ايم. اميد آنكه خداوند آتش را بر ما مهربان گرداند همانگونه كه بر ابراهيم خليل، سرد و گلستان نمود.
3.  با آنکه در منابع روایی فریقَینِ از شیعه و سنّی این حدیث، زبانزد خاص و عام است که رسول اکرم (ص) می فرمود: گفتن سخن عدل یا حق در برابر پادشاه یا فرمانروای ستمگر بالاترین مراتب جهاد است، «اَفضَلُ الجِهادِ کَلِمَهُ عَدلٍ -اَو حَقٍّ- عِندَ سُلطانٍ اَو اَمیرٍ جائرٍ». اما مدعیان دروغین، دین مبین اسلام را تا سطح توجیه گر رفتار حاکمان تنزّل داده و ابزار حکومتش کرده بودند. چنین است که امام صادق (ع) در قیافه «راوی نسخۀ حقیقی دین، احیاگر شریعت محمّدی (ص) و ترجمان و مروّج سیره و سنّت آن پیام آور الهی» نقش آفرینی می کند تا آنجا که منصور عباسی وجودش را بر نمی تابد و ناچار می شود چهار بار آن حضرت را در سنین پیری با وضعی ناروا و الزام به پیمودن افزون بر 1500 کیلومتر راه از مدینهُ النَّبی به دار الخلافۀ بغداد فرا بخواند و ترس و نگرانی خود را از به خطر افتادن ارکان حکومتش بی پرده با آن حضرت در میان گذارد و سرانجام با خوراندن زهر زندگانی اش را خاتمه دهد.
4. ششمين امام پرهيزكاران، 83 هجري در مدينه متولد ، 148 بعد از هجرت به سن 65 سالگي به مقام شهادت نائل و در بقيع مدفون شد. شنبه 9 مرداد 1395 مقارن با 25 شوال 1437 برابر است با يكهزار و دويست و هشتاد و نهمين سالروز شهادت رئيس مذهب تشيّع - امام بحق ناطق، حضرت جعفر بن محمد الصادق(ع) - . شهادت مظلومانه هشتمین ستاره فروزان آسمان عصمت و طهارت و ششمين اختر تابان سپهر امامت و ولایت بر اصحاب معرفت و مَوَدّت ، یعنی آشنایان به مقام ايشان و دلدادگان به مكتب و مرام آنان علیهم السلام تسليت باد.

*« دبیر هیأت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین مجلس»

جمعه    08 /05 /95