دو غريب واجب الإحترام!
*قربانعلی مهری مَتانکلایی
١ - آقاى دكتر حسن روحانى – رييس جمهور- ظرف سالهاى اخير و جديداً در مراسمى به بهانهء نهيب زدن به منتقدانِ غوغاسالار يا ماجراجويانِ متوهّم و دلواپس بابت همه چيز و نسبت به همه كس، امّا بعضاً با ادبياتى صحبت مى كند كه مع الأسف زخم و جراحتهاى ناشى از تير و تركش هايش قاطبهء ملّت را آزرده مى سازد. رييس جمهورمحترم در پنجاه و هفتمين مجمع بانك مركزى با اشاره به دستاورد دولت به كاهش دادن نرخ تورم از ٤٠٪ به كمتر از ١٠٪ و با كنايه به كسانى كه حاضر به ديدن اين رهاورد و ديگر توفيقاتى از اين دست نبوده و نيستند اظهار داشت: (بى خبر نيستم از افرادى كه تلاش مى كنند اين دستاورد صدمه ببيند. البته اين از روى كم عقلى است). تا اينجاى عبارت، درست، اما بلافاصله با تعميم و توسعه دادن به ديگران مى افزايد: (وقتى حساب مى كنم، مى بينم كسانى كه با دولت مخالفت مى كنند، بيشتر بر مبناى كمبودعقل است. مخالفت با دولت معنا ندارد، مبارزه با دولت يعنى مبارزه با منافع ملى و منافع يك ملت، ضربه زدن به اميد يك ملت و ضربه زدن به اعتماد مردم است)،{روزنامه هاى كثيرالانتشار دوشنبه١٤ بهمن٩٦}.
نكته : گلايهء حكمرانان از دولتمردان و كارگزاران از تمام يا بخشى از اقشار جامعه، مسئله اى تازه نيست. با قطع نظر از حكمرانان عرفى، آن تعداد از انبياء الهى(ع) كه دستى در قدرت داشتند از نوح نبىّ الله(ع) تا حضرت محمّد مصطفى(ص) به مناسبتها آن بخش از شكوائيه هايشان به طرفيّت مردم روزگار را كه قرآن در مقام نقل آن برآمد، چيزى نيست كه از نگاهها پنهان بماند. بيم آن مى رود به روز قيامت، پيامبر اكرم(ص) با توجه به آيه (٣٠) سوره مباركه (فرقان)، به جاى شفاعت از امّت بدواً با تقديم و قرائت كيفرخواست در مقام شكايت از آنان برآيد. قرآن مجيد از لسان والاترين برگزيدهء خلقت بيان مى دارد: (وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا * و پيامبر [خدا به نشانهء گلايه] اظهار خواهد فرمود: پروردگارا قوم من اين قرآن را رها كردند). ائمّهء اطهار(ع) از مولى الموحّدين تا صاحب العصر و الزّمان – عليهم السّلام – نيز بِشَرْحٍ أيضاً. امّا آنان متّصل به وحى يا داراى علم لدنى و برخوردار از ملكهء طهارت يعنى عصمت از خطا و اشتباه در انديشه، گفتار، نوشتار، كردار، رفتار و ديگر احوال زندگى در مديريّت بر خود و خانواده و اداره امور جامعه بودند. حال آنكه ديگر حاكمان و كارگزاران مانند مقاماتى كه در جمهورى اسلامى ايران عهده دار مناصب و مشاغل اند، اينگونه نيستند. بنابراين، شايسته نيست عباراتى از خود به جاى گذارند كه دل آزار گردد.
٢ - آيا آقاى رييس جمهور با كم عقل خطاب كردن اين و آن از منتقدان و مخالفان و با ترويج تك صدايى و استبداد رأى، مى خواهد در صدد نظر خواهى از آنان پيرامون مسائل و موضوعات مهم كشور از طريق رفراندوم و همه پرسى برآيد؟! آيا شمارش كرده و مى داند تعداد موافقان يا مخالفان تدابير دولت يا حاكميّت در ادارهء امور كشور كيانند؟! ايشان چه تصويرى روشن از اقشار اجتماع بزرگ ايران يا از پايگاه مخالفان دولت در ذهن خود ترسيم كرده است كه به خود اجازه مى دهد اينگونه بى محابا با كنايه زدن ها در مقام گلايه برآيد؟! كار مخالفان نشاندار و معترضان عنوان دار به يكسو، امّا به كارگيرى واژهء(كمبود عقل) و تعميم دادن آن به تمام مخالفان و ناراضيان، ادبياتى نيست كه قابل هضم باشد.
٣ - آقاى رييس جمهور ادبياتى ديگرنيز از خود به جاى گذاشت كه در جاى خود فاخر است. او مى گفت: يك- (ما با انتقاد هيچوقت مخالف نيستيم، همه بايد انتقاد بشوند، استثناء ندارد. تمام مسئولين در كشور قابل نقدند، ما در كشور معصوم نداريم)، دو- (يكى از مشخصات اين دولت، اين است كه انتقاد پذير است)، سه – (دولت از موعظهء حسنه، نقد سازنده و نصيحت اسلامى استقبال مى كند و اين موجب تقويت دولت است)، چهار- (دولت، دولتى مسئوليّت پذير و پاسخگو در برابر ملت و انتقاد پذير خواهد بود. دولت به انتقاد سازنده افتخار مى كند)، پنج - (هركه مى آيد توى خيابان حرف بزند يا خسّ و خاشاك است يا گاو است يا گوساله، يا آشغال است، اين چه جور حرف زدنى است؟ چرا توهين مى كنيم؟ چرا بى ادبانه با جامعه مان برخورد مى كنيم؟)، شش – (خدايا به تو پناه مى برم از بستن دهان منتقدان و رقيبان، و …،). سزاوار آن است كه رييس دولت، بدون عصبانيّت، با آرامش و با استخدام واژگانى همتراز با ادبياتى فاخر كه از او انتظار مى رود در مقام ايراد سخن برآيد. نبايد گونه اى ظاهر شد كه دوباره با حسرت گفته شود: (ادب مرد به ز دولت اوست!). از امام ششم(ع) نقل است كه فرمود: (إنّ الشّيطانَ لَيَطمَعُ فى عالِمٍ بِغَيرِ أدَبٍ أكثَرُ مِن طَمَعِهِ فى عالِمٍ بِأدِبٍ، فَتَأدَّبوا و إلّا فَأنتُم أعرابٌ – شيطان، در دانشمندِ بى بهره از أدب بيشتر طمع مى كند تا دانشمندِ برخوردار از أدب، پس أدب داشته باشيد، و گرنه شما، فاقد تمدّن هستيد!)،{أعلامُ الدّين فى صفاتِ المؤمنين، ذيل فصل الأدب، ص٩٦، به قلم حسن بن محمّد ديلمى از علماى قرن هشتم -مؤلف كتاب معروف إرشاد القلوب-}.
٤- بنابراين، همانگونه كه سيره و سنّت ائمّهء معصومين(ع) با دادن إنذارها و تحذيرها، أقشار اجتماع از حاكمان و دولتمردان و قاطبهء مردمان و شهروندان را باز مى دارد از اينكه در هنگام عصبانيّت نه چيزى بر زبان رانند و نه بر قلم نويسند و نه در مقام ارزيابى، داورى يا قضاوت برآيند، انتظار از رييس جمهور ارجمند آن است با تأسّى به سيره و سنٌت پيشوايان معصوم(ع)، با إعتذار جستن از ملّت و مملكت از به كارگيرى واژگان نامناسب، در صدد اصلاح بر آيند.
٥– شايسته نيست پيروان والاترين مكتب الهى كه با وصف (نيكوترين امّت) از ميان جماعت بشرى در لسان حكيم متعال مورد تكريم قرار گرفته اند، با كلماتى نامهربانانه مورد عتاب قرار گيرند. خداى حكيم در قرآن مجيدش خطاب به پيروان دين حنيف اسلام مى فرمايد: (كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ … _ شما بهترين امتى هستيد كه براى مردم پديدار شده ايد به كار پسنديده فرمان مى دهيد و از كار ناپسند بازمى داريد و به خدا ايمان داريد …)،{آل عِمران/١١٠}. فقدان انتقاد و اعتراض و صد البته از نوع عالمانه و خيرخواهانه، يعنى تك صدايى و استبداد رأى! كارى كه قطعاً مطلوب جناب رييس جمهور نخواهد بود. تلخى بوى متصاعد از استبداد، چنان است كه بند(٦) اصل(٣) قانون اساسى، علاوه بر لزومِ (طرد كامل استعمار و جلوگيرى از نفوذ اجانب)، نيز (محو كامل استبداد و خود كامگى و انحصار طلبى) بر شئون ملّت و مملكت را از جمله اهداف و آرمانهاى بلندى مى داند كه همگان را در لزوم به كارگيرى تمام توان و امكانات براى دستيابى به آن مقاصد والٰا مكلّف مى شمارد. بديهى است خودكامگى و انحصار طلبى در رأى، از نكوهيده ترين مظاهر استبداد است. ايده اى كه رييس محترم جمهور، با دور بودن از آن به فواصل فرسنگها، هرگز و هيچگاه از خاطرش عبور نخواهد داد. امّا لزومِ خيرخواهى و ضرورت يادآورى نكته ها به متصدّيانِ عالى امور، فريضه اى است همگانى كه كسى را معاف از گفتن و پرداختن يا طرح و بيان، نمى سازد.
٦- در خصوص دو غريب واجب الاحترام، كلامى سراسرْ حكمت و عبرت از رسول اكرم(ص) به دست است. اميد آنكه راقم اين سطور، خواننده، شنونده و شخص مسئوليّت پذير و دانشمند، يعنى رييس جمهور محترم را به تأمّل و باز انديشى گفته ها و شنيده ها فرا بخواند. و امّا آن روايت زيبا: (غَريبتانِ فاحْتَملوهما. قال رسول الله(ص): غريبتانِ فاحـتَمِلوهما، كلمةُ حِكْمٍ مِن سَفيهٍ فَاقْبلِوها و كلمةُ سَفَهٍ مِن حكيمٍ فاغْفروها)،{خصال شيخ صدوق، باب خصال دوگانه، حديث٣} يا ( عن جعفر بن محمّد، عن آبائه(ع)قال: قال رسول الله(ص): كَلِمَتانِ غَريبتانِ فَاحْتَمِلوهما: كَلمةُ حِكمةٍ مِن سَفيهٍ فَاقْبِلوها، و كَلمةُ سَفَهٍ مِن حَكيمٍ فَاغْفِروها. {وسائل الشّيعة، ج ١٥،ص ٢٦٧، الفقيه ٤: ٢٩٠ / ٨٧٥، معانى الأخبار: ٣٦٧ / ٢٦٧}. حاصل معنى: (دو غريب بايد تحمّل شوند. رسول خدا فرمود: دو غريبند كه بايد آنها را تحمّل كنيد، سخن حكيمانه اى كه از سفيه سر زند آن را بپذيريد و سخن سفيهانه اى كه از فردى دانشمند سر زند از آن درگذريد). نظر به اينكه جناب دكتر روحانى، سياستمدارى است سخنور، دين باور و انديشه ورز، قطعاً با بازنگرى در برخى جملات كوتاه كه به مناسبتها از ايشان شنيده شد، در مقام إستدراك و اصلاح برخواهند آمد. سه شنبه١٥/١٢/٩٦، ساعت١٦ و ١٠ دقيقهء بعد از ظهر.
*« دبیر هیأت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین مجلس»
سه‌‌شنبه 15/ 12/ 96
#نظرات خوانندگان
ارسال نظر جدید